Prawo do emerytury pomostowej lub rekompensaty w sytuacji braku opłacania przez pracodawcę składek na Fundusz Emerytur Pomostowych

Jak wskazuje art. 35 ustawy o emeryturach pomostowych składki na Fundusz Emerytur Pomostowych opłaca się za pracownika, który urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r. oraz wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w ustawie. Obowiązek opłacania przez pracodawcę składek za takiego pracownika, powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania tych prac. Powstaje zatem pytanie, czy opłacenie przez pracodawcę należnych składek na Fundusz Emerytur Pomostowych jest warunkiem koniecznym dla przyznania pracownikowi prawa do emerytury pomostowej lub rekompensaty?

Czy opłacenie przez pracodawcę składek na FEP jest warunkiem koniecznym dla przyznania pracownikowi prawa do emerytury pomostowej lub rekompensaty?

Na ten temat wypowiedziały się Sądy Powszechne w sprawach związanych z decyzjami ZUS, w których organ rentowy traktował brak uiszczenia przedmiotowych składek ze strony płatnika za okoliczność uzasadniającą odmowę prawa do świadczenia.

W sprawie rozpoznawanej przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku pod sygn. akt III AUa 788/17 przedmiotem sporu było, czy wobec faktu, iż pracodawca nie zgłosił pracownika jako wykonującego pracę w warunkach szczególnych i nie odprowadzał z tego tytułu składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, był on mimo to uprawniony do świadczenia w postaci emerytury pomostowej. W uzasadnieniu tego judykatu Sąd stwierdził, że wśród przesłanek nabycia emerytury pomostowej nie ma wymagania podlegania obowiązkowi opłacania składki na Fundusz Emerytur Pomostowych. Także wysokość emerytury pomostowej jest ustalana - na podstawie art. 14 ustawy - bez uwzględnienia tej składki, gdyż stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, wyliczonej w sposób określony w art. 25 ustawy o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, według obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury pomostowej tablic średniego trwania życia, o których mowa w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Fundusz Ubezpieczeń Społecznych.

Obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych a przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury pomostowej

Idąc dalej Sąd Apelacyjny wskazał, iż w pełni podziela pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 grudnia 2017 r., sygn. akt III AUa 966/17, zgodnie z którym wykładnia językowa art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (…) prowadzi do jednoznacznego wniosku, zgodnie z którym spoczywający na pracodawcy (płatniku) obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych został uregulowany w tym przepisie w oderwaniu od przesłanek warunkujących nabycie prawa do emerytury pomostowej, określonych w art. 4 powyższej ustawy. Tak więc na płatniku ciąży obowiązek opłacania składki (...) za pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze niezależnie od tego, czy ww. ustawa gwarantuje temu pracownikowi ochronę na wypadek ryzyka zaprzestania zatrudnienia w szczególnych warunkach (o szczególnym charakterze) przed osiągnięciem "podstawowego" wieku emerytalnego. W tym świetle zdaniem sądu argument organu rentowego, że okres zatrudnienia (…) nie może zostać uznany za okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych wyłącznie z tego powodu, że pracodawca nie uregulował składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, jest bezprzedmiotowy, albowiem nie ma bezpośredniej zależności pomiędzy opłaceniem składek na (...) a prawem do świadczenia.

Uwaga!

Powyższe oznacza, że prawo do emerytury pomostowej jak i rekompensaty ma pracownik, który faktycznie wykonywał pracę w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze, niezależnie od tego, czy pracodawca wypełnił ciążący na nim obowiązek opłacania składek na FEP.