70 tyś zł dla emeryta i 1200 zł wzrostu emerytury po ponownym przeliczeniu dla osób, które przeszły z emerytury w obniżonym wieku z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach na emeryturę powszechną

Ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2012.637 z dnia 6 czerwca 2012 r.), dokonano m.in. nowelizacji przepisu art. 25 ustawy emerytalno-rentowej poprzez dodanie w art. 25 ustępu 1b w brzmieniu: "Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne."

Tym samym, organ rentowy obliczając wysokość emerytury w wieku powszechnym ubezpieczonego, który przeszedł na emeryturę wcześniejszą, stosował ten przepis, pomniejszając podstawę obliczenia jego emerytury o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranej dotychczas emerytury w wieku obniżonym. Tą kwestię badał Trybunał Konstytucyjny.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego: przepis skutkujący pomniejszaniem podstawy emerytury o wysokość dotychczas pobranej w obniżonym wieku jest niezgodny z Konstytucją

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20), podtrzymał wcześniejszą linię orzecznictwa wyrażoną w wyroku z dnia 6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16), przyjmując, że regulacja zawarta w art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w stosunku do osób, które wniosek o przyznanie emerytury w wieku obniżonym złożyły do dnia ogłoszenia ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, jest niezgodna z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.

Oznacza to, iż w stosunku do osób, które przeszły na emeryturę w obniżonym wieku przepis ten od początku jego obowiązywania był niezgodny z Konstytucją i jako taki nie powinien być zastosowany, co skutkuje koniecznością przeliczenia emerytury przez ZUS. Tenże jednak nie uczyni przeliczenia z urzędu, a emeryci na wcześniejszej emeryturze, do których miał zastosowanie niekonstytucyjny przepis powinni złożyć do ZUSu wniosek o ponowne przeliczenie emerytury celem uzyskania wyższego świadczenia na podstawie art. 114 ustawy , a także wyrównania na podstawie art. 133 ustawy. ZUS zmieni decyzję wydaną kilka lat temu i od tej daty naliczy waloryzacje samego świadczenia, tak jakby od początku było wyższe. Waloryzacja procentowa od wyższej bazy, to też oczywiście wyższe świadczenie teraz.

Ważne!

Art. 114 ust. 1 pkt 6 wskazuje, że przeliczenie emerytury jest dopuszczalne, jeżeli do ustalenia jej w złej wysokości doszło w wyniku błędu ZUS. Orzecznictwo sądowe powszechnie przyjmuje, że przez szeroko pojęty błąd organy rentowego (ZUS) można rozumieć również wydanie decyzji w oparciu o przepisy później dopiero uznane za niezgodne z Konstytucją (zob. Wyrok SA w Gdańsku z 23.06.2020 r., III AUa 138/20, LEX nr 3357123, Wyrok SA w Gdańsku z 10.06.2020 r., III AUa 378/20, LEX nr 3357126. Wyrok SA w Szczecinie z 21.05.2020 r., III AUa 454/19, LEX nr 3026248).

Sprawdź czy przysługuje Ci ponowne przeliczenie emerytury w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego

Byłem na emeryturze wcześniejszej, przeszedłem na powszechną, jakie kroki powinienem podjąć?

Jeżeli jesteś osobą, która na emeryturę wcześniejszą przeszła na skutek wniosku złożonego przed 6 czerwca 2012 r., a wniosek o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym złożyła po 1 stycznia 2013 r., bo tylko w tym wypadku stosowano art. 25 ust. 1b ustawy, podejmij następujące kroki:

1. Złóż wniosek o ponowne przeliczenie emerytury w trybie art. 114 ustawy emerytalnej bez stosowania art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej z uwagi na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. w sprawie o sygn. akt SK 140/20 oraz przyznanie wyrównania zgodnie z przepisami ustawy emerytalnej.
2. Odwołaj się od decyzji ZUS, która zapewne będzie negatywna.
3. Skonsultuj się z kancelarią prawną, która oceni szanse na pozytywne rozstrzygnięcie sprawy w sądzie.

Nasza kancelaria oferuje kompleksową pomoc w zakresie odwołań od decyzji ZUS i reprezentacji przed sądami. Jeśli potrzebujesz wsparcia, zapraszamy do kontaktu. Możemy pomóc w ocenie Twojej sytuacji oraz przygotować niezbędne dokumenty do sądu.

Ważne!

Nie zwlekaj – ponowne przeliczenie emerytury może przynieść realne korzyści finansowe - wysokość emerytury może znacząco wzrosnąć, a wyrównanie może osiągnąć nawet do 70 tys. złotych, a także wzrost emerytury nawet o 1200 zł.

Co jeśli dochodziłem już sądownie prawa do ponownego przeliczenia emerytury powszechnej przed wydaniem wyroku przez TK?

W sytuacji kiedy to dochodziłeś już sądownie prawa do przeliczenia emerytury powszechnej bez pomniejszenia podstawy tej emerytury przed wydaniem wyroku przez TK możesz składać do właściwego sądu skargę o wznowienie postępowania sądowego, jeżeli oczywiście zostało ono zakończone negatywnie. Czyli wznowić postępowanie cywilne na podstawie art. 401¹ k.p.c. Taką skargę wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (art. 407 § 2 k.p.c.).

Pozytywne wyroki dla emerytów nakazujące ZUSowi ponowne obliczenie wysokości emerytury

Pojawiają się już pierwsze wyroki w sprawach emerytów przebywających na wcześniejszej emeryturze, którzy wnieśli odwołanie od decyzji ZUS odmawiającej przeliczenia emerytury. Sądy orzekają zmianę zaskarżonych decyzji w ten sposób, że organ rentowy zostaje zobowiązany do ponownego obliczenia wysokości emerytury ubezpieczonych w wieku powszechnym, a przy obliczaniu jej wysokości ma pominąć przepis art. 25 ustęp 1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Należy mieć na uwadze, że pomimo wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia z dnia 4 czerwca 2024 r., SK 140/20, który orzeka, iż art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ZUS odmawia przeliczenia emerytury bez zastosowania regulacji zawartej w art. 25 ust. 1b ustawy emerytalno-rentowej, jako że orzeczenie Trybunał Konstytucyjnego nie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw. Utrwalone orzecznictwo sądów powszechnych stoi jednak na stanowisku, iż nieuprawnione zaniechanie władzy wykonawczej w publikacji orzeczenia trybunału Konstytucyjnego nie może wpływać na brak możliwości jego zastosowania, jako że wyroki Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne i powszechnie obowiązujące, a odsuwanie w czasie momentu urzędowego ogłoszenia orzeczenia Trybunału oznacza utrzymywanie w systemie prawa obowiązującego przepisów, których domniemanie konstytucyjności zostało mocą orzeczenia obalone w sposób ostateczny i powszechnie obowiązujący. Taka sytuacja rodzi zagrożenie dla praw i wolności obywateli oraz narusza ich zaufanie do państwa i stanowionego przez nie prawa, jak również podważa ogólnie pewność prawa.

Tym samym, uznanie przez Trybunał Konstytucyjny przepisu prawa za niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej jest wystarczające i nie stoi na przeszkodzie brak opublikowania wyroku w Dzienniku Ustaw do dochodzenia praw z niego wynikających.